.png)
Mindfulness
Bilinçli Farkındalık
Mindfulness
Mindfulness- Bilinçli Farkındalık, ÅŸimdiki an içerisinde gerçekleÅŸenlere dikkat etmeyi, bu dikkatin niteliÄŸini fark etmeyi ve tüm bu fark edilenleri nezaketle, yargılarımızın farkında olarak kabul etmeyi içerir.
Bilinçli farkındalık sadece ÅŸimdiki anda yaÅŸamak ve ÅŸimdiki anı fark etmek deÄŸildir ve anlaşılması gereken iki boyutu vardır. Ä°lk boyut mevcut an içinde olanları fark etmek, ikinci boyut ise tüm bu fark ettiklerimizi karşılama biçimimiz. O yüzden bilinçli farkındalığa, algılama ve algılananı kabul etmenin karışımından oluÅŸan bir yaklaşım diyebiliriz çünkü sadece algılamak, dikkatten ibarettir; bilinçli farkındalık ise mevcut anı bilinçli bir akıl açık, sevgi ve ÅŸefkat dolu bir kalple algılamaktır.
Mindfulness’ın kavramsal deÄŸil, deneyimsel olduÄŸunu söylemek çok da yanlış olmayacaktır. AÅŸağı yukarı hepimiz yaÅŸamda ne yapmamız gerektiÄŸini biliyoruz fakat uygulamaya gelince sınıfta kaldığımızı söyleyebiliriz. Mindfulness bu anlamda bize kavramsal olarak ne yapmamız gerektiÄŸini öÄŸretmenin yanı sıra bunları hayata geçirmeyi saÄŸlayacak bir dizi beceriyi kazandırır.
Bilim ve Mindfulness
Mindfulness (Bilinçli Farkındalık), Budist felsefeye dayanıyor olsa da mevcut haliyle hiçbir dini ya da felsefi akımla baÄŸlantılı deÄŸildir. Mindfulness ve onu temel alan uygulamaların en güçlü yanı bilimsel açıdan desteklenmiÅŸ olmasıdır. Mindfulness ve Mindfulness temelli yaklaşımlar dünya üzerinde hem klinik alanda hem de günlük yaÅŸamda yaygın bir ÅŸekilde kullanılıyor. Konuyla ilgili ilk çalışmaları Prof. Dr. Jon Kabat Zinn, MIT (Massachusetts Institute of Technology) Üniversitesi Mindfulness Merkezi’nde gerçekleÅŸtirmiÅŸtir. Prof. Dr. Jon Kabat Zinn Mindfulness (Bilinçli Farkındalık) Temelli Stres Azaltma Programını (MBSR) oluÅŸturan kiÅŸidir.
MBSR; fiziksel ya da zihinsel bir takım ÅŸikayetleri olan farklı özelliklerdeki hastalara uygulanır. Günlük yaÅŸamda stres ve zorlukları yönetebilmenin yanı sıra kaygı, öfke veya bunun dışındaki birçok zorlayıcı durum ve duygularla beraber kalabilmek, duyguları düzenleyebilmek, yaÅŸamsal zorlukları kabul edebilmek ve iyilik halini saÄŸlayabilmek için kullanılmaktadır.
Mindfulness ile ilgili yapılan araÅŸtırmaların büyük bir kısmını mindfulness temelli programların etkinlikleri oluÅŸturmaktadır. Bu alanda yapılan araÅŸtırmalarda genellikle gruplar üzerinde çalışılır. Mesela; Kanser hastaları, kronik aÄŸrısı olanlar, tükenmiÅŸlik sendromu yaÅŸayanlar, öncesinde depresyon geçirmiÅŸ stabil durumdaki hastalar, bağımlılar, öÄŸrenme güçlüÄŸü çeken çocuklar, otistik çocuklar…
Kısacası hastanelerde, okullarda, anasınıflarında, ergenlikte, geriatride, ebeveynlerde, iliÅŸkilerde ve daha birçok alanda Mindfulness temelli stres azaltma programlarından elde edilen bulgular ve grupların ihtiyacına göre düzenlenen Mindfulness temelli programlardan alınan veriler büyük umutlar vaat ediyor. Ayrıca bireysel terapilerde bu yönelimle müdahale edilebilir.
Hepsinin ötesinde herhangi bir desteÄŸe ihtiyaç duymadan kendi kendimize yardım edebilmek için yaÅŸamsal bir yön gösterir. Bunu da okumalar ve uygulamalarla kendimiz yapabiliriz.
Dünyada Mindfulness
Oxford Üniversitesi’nde, Mindfulness (Bilinçli Farkındalık) Merkezi Psikiyatri departmanına baÄŸlı olarak 2008 yılından bu yana yüksek lisans, araÅŸtırma ve eÄŸitim faaliyetleri yürütülmektedir. Mindfulness Temelli Kognitif Terapi (MBCT) Oxford Üniversitesi’ndeki araÅŸtırmacılar tarafından geliÅŸtirilmiÅŸtir.
Exeter Üniversitesi de 2004 yılından bu yana üniversitenin bir birimi olarak Mindfulness (Bilinçli Farkındalık) Merkezinde yüksek lisans, eÄŸitim ve araÅŸtırma hizmetleri veriyor.
Bangor üniversitelerinde 2001 yılında Prof. Mark Williams tarafından kurulan Bangor Üniversitesi Mindfulness (Bilinçli Farkındalık) Merkezi de Psikoloji Bölümüne baÄŸlı olarak eÄŸitici eÄŸitmenliÄŸi programları ve bilimsel araÅŸtırmalar merkezi olarak çalışmaya devam ediyor.
Ayrıca Stanford, UCLA, Nottingham, Utah, New Castle ve IOWA üniversitelerinde de Mindfulness uygulama ve araÅŸtırma merkezleri bulunuyor.
Türkiye’de Mindfulness
Türkiye’de MEF Üniversitesinde Prof Dr. Zümra Atalay’ın başında olduÄŸu YÖK onaylı bir Farkındalık uygulama ve araÅŸtırma merkezi açılmıştır. Bu merkezde mindfulness temelli yaklaşımlardan Mindfulness temelli stres azaltma programı ve mindfulness temelli biliÅŸsel terapi uygulamaları, araÅŸtırmalar ve projeler yürütülmekte aynı zamanda da ÅŸirketlere eÄŸitimler verilmektedir.
Prof. Dr. Zümra Atalay, kurucusu olduÄŸu Mindfulness Institute bünyesinde yetmiÅŸi aÅŸkın MBSR (Mindfulness Temelli Stres Azaltma) ve MBCT (Mindfulness Temelli BiliÅŸsel Terapi) programları düzenlemiÅŸtir. Mindfulness alanında 200’den fazla konuÅŸması vardır. 2016 yılından beri Mindfulness (Bilinçli Farkındalık) konferansları düzenlemektedir. Atalay’ın doktora tezi mindfulness ve ÅŸefkat konuları üzerinedir. Mindfulness ve Åžefkat alanında 5 kitabı, uluslararası indekslerde taranan ve ulusal hakemli dergilerde makaleleri, ulusal ve uluslararası kongrelerde bildirimleri, kitap bölümleri, yüksek lisans ve doktora düzeyinde vermiÅŸ olduÄŸu dersleri, danışmanlığını yaptığı yüksek lisans ve doktora tezleri bulunmaktadır.
UYGULAMALAR
Formal mindfulness uygulamaları belirli bir zaman ayrılarak rehber eÅŸliÄŸinde veya kendi kendimize yapılan meditasyonlar, odaklanma egzersizleri gibi çalışmalardır. Formal uygulamalar Mindfulness’ı günlük yaÅŸam geçirmemiz için önemlidir.
​
Beden taramasında katılımcılar dikkatlerini sırasıyla bedenlerinin farklı bölümlerine odaklarlar, yargılamadan her bölgede var olan hisleri fark ederler.
Oturma meditasyonunda katılımcılar nefes alıp verirken beliren hislerin farkındalığını bazal bir odaklanma olarak kullanırlar, bedenlerindeki diÄŸer hisleri fark ederken çevrede sesler, düÅŸünceler ve duygu düzeylerini dikkatin ön veya arka planına bilinçli bir biçimde alırlar.
​
Bütün çalışmalarda temel alınan ÅŸey “anda kalabilmektir”, uygulamalar yapılırken aslında anda kalma becerisini geliÅŸtiriyoruz. DiÄŸer yönü ise bu yönlendirilmiÅŸ meditasyonlarda, hissettiÄŸimiz her ne ise, doÄŸru veya yanlışın olmamasıdır. Her ne olursa olsun hissettiklerimizi ya da hissedemediklerimizi ÅŸefkatli, yargısız ve açık bir farkındalıkla ele almaktır.
​
Bütün yönlendirmeler bu tutumları geliÅŸtirme, o anda yaÅŸanan her ne varsa onu olduÄŸu gibi algılayabilmek üzerinedir. Bu uygulamalar formal olan uygulamalardır; informal uygulamalar ise bütün bu öÄŸrenilenlerin günlük yaÅŸama uyarlanmasıdır.