Bugünü FARK ET, Geleceği AYDINLAT

Genel geçer söylemlerde anı yaşa, anı yakala gibi kelimeler konuşulabiliyor. Bu blog yazısında, geleceği aydınlatmak için bugünü fark etmekten, "an için yaşamak" değil, "anın içinde yaşamaktan" bahsedeceğiz. Ve dolayısıyla anın içinde yaşarken bize eşlik eden, gelecekle ilgili endişelerin bugüne getirdiği zorlanmaları ve gelecekle ilgili belirsizliği ortadan kaldırmak için bir varsayımsal belirlilik sağlama yani, belirsiz olmasındansa en kötüyü düşünerek kendimizi hazırlama halinin aslında geleceği belirlemede hiçbir fonksiyonu olmadığını keşfedeceğiz.

İnsanın zihninin olumsuz yanlılığı vardır. İnsan, mutlu olmayı değil güvende olmayı arzulayan bir varlıktır. Öğle yemeği olmaktansa öğle yemeğini kaçırmayı tercih eder. Geleceği düşünmek ise endişe vericidir. Tabii ki bu geleceği düşünmenin içinde umut ve hayaller olabilir ama çoğunlukla yarını aydınlatmak isteyen kişilerde endişe, telaş ve korku vardır.

Ve otomatik pilotta yaşıyoruz, sonuç odaklıyız. Birinci basamaktayken onuncu basamağı düşünmeye geçtiğimizde sağlam oturamıyoruz, bir şekilde tökezliyoruz. Olmak istediğimiz ile olduğumuz durum arasındaki fark arttığında olduğumuz durumdan keyif alamıyor ve hatta orada olamıyoruz. Gelecek odaklı olmak, şimdiki anı kaybetmemize neden oluyor. Hepimiz biliyoruz ki yaşamımızda bazen kavramsal düşünceyle deneyim çok farklı olabilir. Örneğin özellikle İstanbul gibi bir yerde yaşıyorsanız, aceleniz varsa ve karşı yönde bir trafik varsa o an için şöyle düşünürsünüz “karşı tarafta olsam kesin duramazdım, buna nasıl dayanıyorlar, ölüm gibi”.

Bu kavramsal bir düşüncedir. Ve İstanbul’da yaşayan herkes, o karşı taraftaki trafiğin içine girer ve girdiğiniz anda onun içinden geçebilirsiniz. Hep söylediğim bir şey var ki; zorlayıcı bir deneyimi yaşamak onun düşüncesinden daha kolaydır. Bunu her şey için düşünebilirsiniz, zorlanma, kayıplar vb. içindeyken bir yolunu bulursunuz çünkü hayat akar devam eder.

İyi oluş- well being; geçmişe dair memnuniyet, geleceğe dair umut, bugüne dair ise haz veya doyum gibi dinamikleri kapsar. Ve her şey bugün içinde algılanıyor, geçmişi de tatmin edici algılamamızın yolu, güzel anlar biriktirmek, geleceğin belirsizliği içinde konforlu ve umut dolu olabilmektir.

Hepimiz gelecekte huzurlu, dengeli ve tatmin dolu bir yaşam istiyoruz değil mi? Şimdi sizleri böyle hissettiğiniz bir anı yeniden hatırlamaya davet ediyorum. Bu anın içinde neler vardı? Muhtemelen duyumsal bir şey vardı değil mi? Çünkü ancak tamamen orada olduğumuz, içinde olduğumuz anlarda tatmin ve doyumu hissederiz.

Kurslarımda şu ana kadar binlerce insana "besleyen ve tüketen aktiviteleri" sorduğumda; duyduğum, kahve içmek, çay içmek, yürüyüş yapmak, sevdikleri ile sohbet etmek vb. Yani performans ve sonuç odaklı olmayan, özerk olduğumuz, kendi seçimimiz olan ve süreçten keyif aldığımız, yapmaktan keyif aldıklarımız besleyenler. Ve tüketenler, zorunlu telefon görüşmeleri, iş ile ilgili bir şey, trafik... Yani bir sonuca ulaşmak için yapılan çetrefilli aktivitelerdir. Halbuki bazen hayatta bize keyif verenleri referans alarak birçok aktiviteyi yapabiliriz. Şimdiki ana iyice yerleştiğimizde, zaten geçmişe iyi bir an bırakırız ve yine iyi bir anın hazırlığını yapmış oluruz.  Yani, bu anı iyi yaşayarak ileride geçmiş olacak bu anı da iyi hatırlarız.

Zamanla ilgili şöyle bir algı da vardır, geleceği düşündüğümüz zaman daha uzun olduğu, yani zamanı uzattığımıza dair. Şu anın son an olduğunu bilmek herkes için üzücü olurdu. Herkes iyi yaşamak ama aynı zamanda da çok yaşamak da ister, tabii acı çektiğimiz anlar dışında. Dolayısıyla bizim için aslında uzun bir geleceğin olduğunu bilmek her zaman rahatlatıcıdır. Halbuki zamanı zenginleştirmek yani daha nitelikli hale getirmek, onu esnetmek ve uzatmaktır. Çünkü biz aslında çoğu zaman yaşamıyoruz, teknik olarak hissetmediğimiz zaman yaşamamış oluruz; yani bir hayal aleminde, sosyal medyada, geçmişle ilgili herhangi bir şeyi rumine ederken aslında zamanı öldürmüş oluyoruz hem niceliksel hem de niteliksel olarak. Sürekli tedirgin olduğumuzda kullandığımız bir kelime vardır “bir yere sığamıyorum, bir yere yerleşemiyorum,” süreli bir kıpır kıpır ve tedirgin olma hali. İşte bu anlar, bir nevi yaşanmamış anlardır, sürekli o tedirginliği geçirmek ve gelecekle ilgili endişelenmek o anları kaçırmamıza neden olur.  Halbuki bu anın içine iyice yerleştiğimizde, 5 duyu organıyla ve bedeni duyumsayarak hissettiğimizde aslında anı onurlandırmış, genişletmiş ve iyice içine yerleşmiş oluruz. Yani şimdi dişimi sıkayım sonra rahat edeyim cümlesi tamamıyla doğru değildir; mutluluğu da huzuru da erteleyemeyiz.

Özetle, geleceği şekillendirecek şey aslında süreç odaklı olmak. Çok çalışayım, çok biriktireyim ya da şimdiden ilişkiye, işe, bir konuya, dünyaya, banka hesabına şimdiden yatırım yapayım, geleceği kurayım. Ama ya öyle olmazsa? Bu da tamam. Bugünden bir şeyler yaparsak, bugün kendi değerlerimiz doğrultusunda yapıyoruz. Aslında onlar da bugün için. Değerlerimiz doğrultusunda davrandığımızda mükafatı anbean alırız.

Bugünü farkındalıkla yaşamak ve içinde olmak, hayatımızın bahçesinde gelecekte açacak çiçeklere sağlam bir zemin hazırlar. Umuyorum ki bugünün ışığı, yarınlarınızı aydınlatır. Bu blog yazısını Fernando Pessoa'nın çok sevdiğim bir şiir ile sonlandırmak istiyorum…

Yolun Dönemecinin Ötesinde

Yolun dönemecinin ötesinde

Belki bir kuyu, belki bir kale,

Ve belki de daha fazla yollar var.

Bilmiyorum ve sormadım.

Dönemeçten önceki yolda olduğum sürece,

Sadece dönemeçten önceki yola bakarım.

Çünkü tek görebildiğim şey dönemeçten önceki yol.

Benim için başka yere bakmak iyi olmayabilir,

Ya da göremediklerime bakmak.

Sadece nerede olduğumuza dikkat edelim.

Burada olmanın içinde yeterince güzellik var, başka yerde değil.

Eğer yolun ötesindeki dönemeçte birileri varsa,

Yolun ötesindeki dönemeçte ne olduğuna dair endişelenmeye devam etsinler.

Onlar için, bu bir yol.

Eğer bizde oraya ulaşacaksak, oraya ne zaman ulaşacağımızı bileceğiz.

Şimdilik sadece orada olmadığımızı biliyoruz.

Burada sadece dönemeçten önceki yol var ve dönemeçten önceki yolda,

Dönemeci olmayan yollar var.